درس وفراتر از درس :نکات کلیدی ومهم درس سیزدهم علوم ششم

1-موجود خاصی به نام میکروب وجود ندارد.

2- هر جاندار بسیار کوچکی که تنها با میکروسکوپ قابل مشاهده باشد میکروب گفته می شود.

3-میکروب شامل :الف) ویروس ها   ب)باکتری ها    ج)آغازیان    د)قارچ ها می باشد.

4- تعداد میکروب های مفید،بسیار بیش تر ازانواع زیان آوراست.

5-میکروب ها برای یافتن محیط مناسب وارد بدن انسان،جانوران،گیاهان یا میکروب های دیگر می شوند.

6-میکروب ها الف) با تولید مواد سمی  ب)استفاده از مواد بدن میزبان برای رشد خود به میزبان آسیب می رسانند.

7-از میان عوامل متعدد بیماری زا ویروس ها وباکتری ها ازبقیه ،مهم ترند.

8- بیماری ها دو نوع مسری یا واگیر ویا  مسری ، غیر واگیر یا غیر مسری هستند.

9-بیماری هایی مثل :سل،سرخک،سیاه سرفه،اسهال،ایدز؛مخملک،مالاریا،آنفلوانزا،آبله،حصبه،دیفتری مسری هستند.

10-بیماری هایی که عامل آن،یک موجودزنده بوده ومی تواند ازشخصی به شخص دیگرمنتقل شود واگیریا مسری گویند.

11- بعضی بیماری ها واگیر ندارندوعلت ایجاد آن ها،اختلال درکاربدن است.علت این بیماری ها کمبودموادغذایی،

عدم استفاده ی صحیح از اندام ها،تصادف،مصرف بی رویه بعضی از مواد غذایی مانند نمک وچربی ویا آلودگی وارثی می باشد.

12-بیماری هایی مانند:سنگ کلیه،نرمی استخوان،دیابت (مرض قند)،زخم معده و دیسک کمر،فشار خون،گواتر غیر مسری هستند.

13-راه های انتقال عوامل بیماری زا: 1-هوا مثل سرما خوردگی،آنفلوانزا 2-آب وهوامثل حصبه،وبا،اسهال خونی،وتب مالت

3-حشرات وحیوانات مثل مالارریا،سالک ،خواب آفریقایی،هاری 4-زخم ها مثل کزاز5-تماس بافرد بیمار  مثل جوش های پوستی.

6-تماس جنسی مثل ایدز،سوزاک،سفلیس

جانوران ناقل بیماری:

1-پشه ی آنوفل  بیماری مالاریا      2-مگس تسه تسه بیماری خواب آفریقایی 3-پشه ی خاکی بیماری سالک4-سگ بیماری هاری

5-موش بیماری طاعون  6-خوک،گاو،حلزون بیماری بعضی کرم های انگلی

ویروس ها:

1-کوچک ترین نوع میکروب هستند. 2-نه غذا می خورند ،نه نفس می کشند ونه رشد می کنند،فقط می توانند شبیه خودشان را به وجود آورند 3-مرز میان موجودات زنده وغیر زنده به حساب می آیند.4- در بیرون از سلول هیچ گونه فعالیت حیاتی ندارند.

5-ساختار سلولی ندارند به همین علت انتی بیوتیک ها بر آن ها تأ ثیر ندارند.6- بیش تر ویروس ها مضرند وعده ی کمی بی زیانند.

7-ویروس ها عامل بیماری هایی جون ایدز،سرما خوردگی،زگیل،تب خال ،آبله مرغان،سرخک هپاتیت (یرقان ویروسی) اوریون،فلج اطفال؛ آنفلوانزا،ذات الریه ،هاری هستند.

باکتری ها:

1-جاندران ذره بینی وتک سلولی هستند که سلول آن ها هسته ی مشخصی ندارد.

2-ساده ترین موجودات زنده ای هستند که ساختار سلولی دارند.

3-در همه ی محیط ها مانند:خاک،آب،داخل یاروی بدن جانداران زندگی می کنند.

4-باکتری ها به وسیله تقسیم شدن تکثیر می شوند. در شرایط مساعد یک باکتری در 20دقیقه به دو باکتری تقسیم می شود.

5-با کتری هایی که در روده ی بزرگ ما زندگی می کنند  ویتامین می سازند وبا کتری هایی که در درست کردن ماست وپنیر وسرکه وباکتر هایی که در ریشه ی گیاهانی مانند نخود وشبدر زندگی می کنند ونیتروژن در اختیار آن ها می گذارند جزو با کتری های مفیدند.

قارچ ها:

1-قارچ ها سبزینه (کلروفیل )ندارند.

2-برخی از قارچ ها تک سلولی می باشند(مثل:مخمرها که با جوانه زدن تولید مثل می کنند)

3-اما برخی از قارچ ها پر سلولی هستند مثل قارچ های چتری وکپک ها.

4-قارچ ها به وسیله ی هاک تولید مثل می کند.

5-از قارچ هی مفید می توان به چتر های خوراکی- قارچ هایی که با تجزیه کردن بقایای کیاهان وجانوران مرده کود درست می کنند ومخمر ها که در فرایند تخمیر نان به ما کمک می کنند وقارچ هایی که در تهیه ی داروی آنتی بیوتیک پنی سیلین به ما کمک می کنند اشاره کرد.

6-از قارچ هی مضر هم می توان به قارچ های عامل بیماری پوستی-زخم لای انگشتان پا،کچلی،برفک دهان بچه ها اشاره کرد.

سد دفاعی بدن در برابر میکروب ها

1-پوست ومخاط بینی و دهان واسیده معده وگلبول های سفید خون سد های دفاعی بدن هستند.

2-پوست اولین سد دفاعی بدن است.

3-گلبول های سفید خون با ترشح پادتن وخوردن آن میکروب ها از بدن در مقابل بیماری ها دفاع می کنند.

4-اگر گلبول های سفید خون نتوانند در مقابل میکروب ها پیروز شوند بیمار می شویم.

5-دارو ها واکسن ها به گلبو ل های سفید در برابر دفاع از میروب ها کمک می کنند.

واکسن: میکروب ضعیف شده ویا کشته شده ی همان بیماری است که اگر مقداری از آن به بدن تزریق شود گلبول های سفید را به پادتن سازی وامی دارد تادر مقابل میکروب ها آماده باشند.

6-آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین بدون آسیب رساندن به سلول های  بدن در درون بدن باکتری ها را از بین می برند.

7-عامل مولد گلودردچرکی نوعی باکتری است که با تولید سم باعث بروز رماتیسم قلبی می شود.

     هادی جباری